Z analiz Światowej Organizacji Zdrowia wynika, że dziewięć na dziesięć osób na świecie oddycha zanieczyszczonym powietrzem. To przyczyna średnio 7 milionów zgonów. Koszty spowodowane chorobami powiązanymi ze smogiem dla 15 krajów z największym jego poziomem stanowią około 4% PKB. Badania naukowe jednoznacznie wskazują na negatywny wpływ złej jakości powietrza na zdrowie. Na jakie konkretnie problemy jesteśmy narażeni?
W zależności od natężenia i czasu ekspozycji, smog jest przyczyną szeregu poważnych długofalowych problemów, takich jak zwiększone ryzyko zachorowania na raka płuc lub choroby układu krążeniowego. Choć przekładają się one na skrócenie oczekiwanej długości życia, mamy tendencję do bardziej zdecydowanych reakcji na zagrożenia mniej oddalone w czasie. Dlatego tak ważna jest świadomość krótkofalowych konsekwencji oddychania zanieczyszczonym powietrzem.
Wpływ złej jakości powietrza na organizm
Najczęściej to układ oddechowy jako pierwszy wchodzi w interakcję z wdychanymi przez nas szkodliwymi substancjami. Poza wcześniej wspomnianymi skutkami długofalowymi, smog przyczynia się do krótkoterminowego podrażnienia dróg oddechowych i nosa, może powodować kaszel. Jednym z czynników zanieczyszczających powietrze jest ozon, który zwiększa ryzyko zachorowania na astmę, może także znacząco zaostrzyć objawy u osób, które już na nią cierpią. Badania sugerują również wpływ ozonu na obniżoną zdolność układu odpornościowego do radzenia sobie z infekcjami bakteryjnymi dróg oddechowych.
Smog nie wyniszcza jednak wyłącznie układu oddechowego – zanieczyszczenia w postaci pyłu zawieszonego, w szczególności mikroskopijnych cząsteczek PM2.5, mogą przedostawać się do krwioobiegu, którym wędrują do różnych organów, na przykład do serca i mózgu. Zjawisko to zwiększa ryzyko zawału serca i udaru.
Choć wpływ złej jakości powietrza na układ nerwowy to stosunkowo nowy obszar badań, wiele zagadnień z tego zakresu zostało już przeanalizowanych. Poza zwiększaniem zagrożenia płynącego z udaru, smog może być przyczyną bólów głowy, a także problemów z pamięcią. Oddziałuje też negatywnie na koncentrację, co zostało zauważone w badaniu z 2011 roku, w którym udział brali uczniowie z Michigan w Stanach Zjednoczonych. Przyglądając się efektom złej jakości powietrza na zdrowie, należy pamiętać że pełen zakres problemów, za jakie można obwinić zanieczyszczenia, jest niezwykle trudny do określenia, bo reakcja organizmu jest kwestią bardzo indywidualną. Oddzielenie wpływu smogu od innych czynników, które także negatywnie oddziałują na nasze zdrowie, również utrudnia to zadanie.
Wpływ złej jakości powietrza na zdrowie psychiczne
Badanie wskazujące na istnienie zależności między smogiem a chorobami, takimi jak schizofrenia czy depresja, zostało przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych i Danii przez PLOS Biology. Chociaż opinie na temat tej publikacji wskazują na niedociągnięcia i podkreślają konieczność dalszych badań, korelację między poziomem zanieczyszczeń, a zgłoszeniami depresji i ilością prób samobójczych zauważono także w Kanadzie. Istnieją również badania, które sugerują zdolność pyłu zawieszonego do wywoływania stanów zapalnych i stresu oksydacyjnego w mózgu – zjawisk, które mogą prowadzić do ujawnienia się depresji.
Inne badanie przeprowadzone w Chicago w 2015 roku ujawniło powiązanie między jakością powietrza, a częstotliwością popełniania przestępstw z użyciem przemocy. Smog może więc mieć wpływ na zwiększoną częstotliwość agresywnych zachowań.
Negatywne skutki oddychania powietrzem złej jakości, zarówno te krótko, jak i długoterminowe, są niezaprzeczalne. Skuteczna walka ze smogiem nie tylko poprawi jakość życia znacznej większości mieszkańców Ziemi, ale też obniży finansowe i społeczne koszty wywołane przez szereg chorób powiązanych z zanieczyszczeniami.
Źródła:
Ali, A. N. and Khoja A. (2019) Growing Evidence for the Impact of Air Pollution on Depression. NCBI https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6447209/. 30.12.2019
Ćwik, P. (2017) Ozon:groźny dla dzieci, osób starszych i astmatyków. SmogLab.pl https://smoglab.pl/ozon-grozny-dla-dzieci-osob-starszych-astmatykow/. 30.12.2019
EPA (1999) Smog – Who does it hurt? What you need to know about ozone and your health. https://www3.epa.gov/airnow/health/smog.pdf 30.12.2019
Jędrak, J., Konduracka, E., Badyda, A. J. and Dąbrowiecki, P. (2017). Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie. Krakowski Alarm Smogowy. https://krakowskialarmsmogowy.pl/aktualnosci/szczegoly/id/334 30.12.2019
Khan A, Plana-Ripoll O, Antonsen S, Brandt J, Geels C, Landecker H, et al. (2019) Environmental pollution is associated with increased risk of psychiatric disorders in the US and Denmark. PLoS Biology. https://journals.plos.org/plosbiology/article?id=10.1371/journal.pbio.3000353. 30.12.2019
Lasowski, E.R.(2017) Does air pollution make outdoor exercise risky? What if you have asthma or another health problem? Mayo Clinic. https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/fitness/expert-answers/air-pollution-and-exercise/faq-20058563. 30.12.2019
WHO. How air pollution is destroying our health https://www.who.int/airpollution/news-and-events/how-air-pollution-is-destroying-our-health. 30.12.2019
Udostępnij na FB
Udostępnij na Twitterze
Udostępnij na LinkedIn
