Kto wzbogaci się na polityce klimatycznej?

Polityka organizacji międzynarodowych (np. Europejski Zielony Ład) ma na celu zminimalizowanie negatywnych skutków globalnego ocieplenia. Wymaga jednak drastycznych redukcji emisji CO₂, co wzbudza wiele kontrowersji.

Pojawiają się głosy, że polityka klimatyczna tak naprawdę tworzona jest dla zysku państw wysoko rozwiniętych – w celu kontroli gospodarki i ograniczania rozwoju krajów bardziej zależnych od paliw kopalnych. Kto naprawdę korzysta na polityce klimatycznej? Czy są to rządy i opłacani przez nie naukowcy? Wystarczy przyjrzeć się temu, w jaki sposób organizowane są badania nad klimatem i jak wyniki tych badań wpływają na decyzje państw i organizacji. Warto również zestawić fakty z najczęściej kierowanymi w stronę polityki klimatycznej zarzutami.

Zarzut 1: „Naukowcy są opłacani przez rządy by dostarczać pożądane wyniki badań”    

Badania naukowe są podstawą do formułowania polityki klimatycznej, eksperci są więc często oskarżani o korzystanie na współpracy z rządami, chociażby dzięki grantom i innym formom finansowania.

Czy naukowcy faktycznie mogą wzbogacić się dzięki badaniom? Przyjrzyjmy się danym udostępnionym przez Biuro Statystyki Pracy Stanów Zjednoczonych, które pokazują medianę pensji naukowców (także w dziedzinach powiązanych z klimatem) zatrudnionych w różnych obszarach (zestawienie w języku angielskim można znaleźć tutaj). Wynika z nich, że np. geolodzy pracujący na uniwersytetach mogliby zarobić więcej, gdyby znaleźli pracę w branżach związanych np. z architekturą czy inżynierią.

Zarzut 2: „Nawet jeśli naukowcy nie bogacą się dzięki pensjom, to otrzymują ogromne pieniądze z grantów na badania.”

By zrozumieć, dlaczego takie stwierdzenie mija się z prawdą, trzeba przyjrzeć się zasadom, na jakich generalnie przyznawane jest finansowanie dla naukowców. Choć warunki różnią się w zależności od kraju, cel grantów na badania jest zawsze podobny i jest nim umożliwienie prowadzenia pracy naukowej. Dla przykładu, większość uniwersytetów w USA pokrywa jedynie część kosztów badań i oczekuje się, że reszta środków będzie pochodzić z grantów. W wielu programach na świecie środki są wypłacane nie bezpośrednio naukowcom, a instytucjom, które ich zatrudniają (na przykład uniwersytetom), i które ściśle regulują ich wydawanie. Organizacje (np. National Science Foundation, organ zajmujący się finansowaniem badań w USA) jasno komunikują, że fundusze pochodzące z grantów nie mogą być użyte, by zwiększyć zarobki badaczy. Dlatego otrzymanie rządowego grantu nie oznacza tego samego, co otrzymanie premii w pracy – celem finansowania zwykle jest umożliwienie badań, nie nagradzanie naukowców.  

Warto również zauważyć, że starający się o grant naukowcy nie są w stanie przewidzieć wyników ich pracy. Instytucje, które zapewniają finansowanie, nie mają możliwości wyboru grantobiorców na podstawie tego, czy ich badania będą wspierać tworzenie polityki klimatycznej.

Zarzut 3: „Naukowcy i politycy skupiają się za bardzo na dwutlenku węgla, a co z innymi przyczynami globalnego ocieplenia?”

Czynników kształtujących klimat jest mnóstwo, jednak siła oddziaływania każdego z nich jest inna. Jednymi z czynników wymienianych przez IPCC w raporcie z 2007 roku są aerozole, aktywność słońca i emisje gazów cieplarnianych.

Aerozole dostają się do atmosfery na przykład podczas erupcji wulkanów i dzięki ich właściwościom odbijają światło słoneczne – przyczyniają się więc do ochłodzenia. Według IPCC aktywność wulkaniczna i aktywność słońca w ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat powinny były spowodować spadek temperatur, jeśli w założeniach nie uwzględnimy emisji gazów cieplarnianych.

To właśnie gazy cieplarniane są odpowiedzialne za większość zaobserwowanego do tej pory wzrostu temperatur. Dwutlenek węgla z różnych źródeł (uwolniony wskutek spalania paliw kopalnych, wycinki lasów itd.) stanowi największą część wszystkich gazów cieplarnianych wyemitowanych przez człowieka (według danych IPCC na rok 2004 było to 76.7 procent). Między innymi z tego względu częstym sposobem wyrażania ilości emisji jest podawanie ich po przeliczeniu na odpowiedniki CO2. Skupienie się naukowców i polityków na gazach cieplarnianych, a w szczególności na dwutlenku węgla, jest więc całkowicie zrozumiałe – ponieważ ich wpływ na zmianę klimatu jest największy, redukowanie emisji gazów cieplarnianych jest rozwiązaniem z największym potencjałem. 

Polityka klimatyczna jest formułowana z myślą o przynoszeniu korzyści. Jeśli spojrzymy na to zagadnienie z perspektywy dalszej przyszłości to zauważymy, że beneficjentami skutecznie przeprowadzonych zmian będą wszyscy – także te kraje, które być może obawiają się spowolnionego wzrostu z powodu regulacji. Zmiana klimatu może mieć dramatyczne skutki dla światowej gospodarki – jak wynika z prognoz w ramach Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju, jeśli nie zostaną podjęte żadne działania, światowa gospodarka skurczy się do 2050 roku o 33 bilionów dolarów (kwota ta odpowiada ponad dwukrotnej wartości PKB Chin). Odpowiednia polityka klimatyczna jest więc w stanie uchronić każdego z nas przez stratami. 

Źródła:

Bls.gov, Geoscientists:Occupational Outlook Handbook:U.S. Bureau of Labor Statistics., https://www.bls.gov/ooh/life-physical-and-social-science/geoscientists.htm#tab-5, 03.02.2020.

Ec.europa.eu., Glossary:Carbon dioxide equivalent – Statistics Explained., https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Glossary:Carbon_dioxide_equivalent, 04.02.2020.

IPCC. (2007): Climate Change 2007: Synthesis Report. Contribution of Working Groups I, II and III to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change . IPCC, Geneva, Switzerland, 104 pp.

Johnston, I. , The cost of climate change has been revealed, and it’s horrifying. 

https://www.independent.co.uk/environment/global-warming-climate-change-world-economy-gdp-smaller-12-trillion-a7421106.html, 04.02.2020.

Skepticalscience.com, Climate scientists would make more money in other careers., https://skepticalscience.com/climate-scientists-in-it-for-the-money.htm, 03.02.2020.

Skepticalscience, CO2 is main driver of climate change., https://skepticalscience.com/CO2-is-not-the-only-driver-of-climate-intermediate.htm  04.02.2020.

Quora, How common is it for scientists to use grant money for their own personal uses?, https://www.quora.com/How-common-is-it-for-scientists-to-use-grant-money-for-their-own-personal-uses, 03.02.2020.

Webarchive.nationalarchives.gov.uk., Managing the funds., https://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20160703043423tf_/https://www.epsrc.ac.uk/funding/managing/managingfunds/, 03.02.2020.

Timmer, J., If climate scientists are in it for the money, they’re doing it wrong., https://arstechnica.com/science/2016/05/if-climate-scientists-push-the-consensus-its-not-for-the-money/, 03.02.2020.
Nsf.gov., US NSF – Grant Proposal Guide 04-23_Chapter II – Proposal Preparation Instructions., https://www.nsf.gov/pubs/gpg/nsf04_23/2.jsp, 03.02.2020.