Wraz ze zwiększającym się popytem na elektronikę rośnie ilość rocznie wytwarzanych elektrośmieci. Według szacunków ONZ, do 2050 roku ma się ona zwiększyć ponad dwukrotnie. Elektrośmieci stanowią 5% światowych odpadów i są najszybciej powiększającą się frakcją śmieci w Europie. Co dokładnie można zaliczyć do elektrośmieci i jakie zagrożenia wiążą się z tak ogromną ich ilością?
Na elektrośmieci składają się przeróżne urządzenia, które można zaliczyć do kilku kategorii. Są to między innymi wielkogabarytowe i małogabarytowe urządzenia użytku domowego, sprzęt teleinformatyczny, audiowizualny czy elektroniczne narzędzia. Zawierają one szereg toksycznych i niebezpiecznych dla środowiska substancji, które mogą też stanowić pośrednie i bezpośrednie zagrożenie dla ludzkiego zdrowia. Z tym, co dzieje się z elektrośmieciami wiąże się kilka poważnych problemów, które będą narastać w przyszłości, jeśli nic się nie zmieni.
Wiele problemów wynika z nieprawidłowego zagospodarowania
W krajach rozwiniętych recykling i obróbka elektrośmieci obłożona jest ścisłymi regulacjami, które zapobiegają niebezpieczeństwom związanym z toksycznymi substancjami. Co za tym idzie przetwarzanie elektronicznych odpadów jest kosztowne i mniej opłacalne niż ich eksport do krajów rozwijających się. Według raportu ONZ jedynie 20% elektrośmieci jest poddawana prawidłowemu recyklingowi.
Reszta trafia na wysypiska lub podlega obróbce w krajach rozwijających się, gdzie powszechne jest tanie, nieformalne przetwarzanie odpadów. Najczęściej oznacza to brak odpowiednich warunków i sprzętu dla pracowników. Mimo to są oni wystawieni na działanie niebezpiecznych substancji takich jak kadm, znajdowany w półprzewodnikach, który szkodzi nerkom i wątrobie.
Ponadto brak wystarczających norm i zabezpieczeń wiąże się z wysokim ryzykiem skażenia środowiska. Na przykład palenie kabli w celu odzyskania metali skutkuje uwolnieniem zanieczyszczeń do atmosfery. Wiele innych toksycznych substancji, które nie są ponownie wykorzystane nie zostają poprawnie zutylizowane. Na skażenie narażone sa zatem woda i gleba, które mogą się stać niezdatne do wykorzystywania chociażby w rolnictwie.
Elektrośmieci na wysypiskach również stanowią zagrożenie
Szczególnie w lecie nagrzewające się na wysypiskach śmieci mogą uwalniać toksyczne związki (takie jak ołów, rtęć czy kadm) do środowiska. Jednym z popularniejszych krajów, do których wywożone są elektrośmieci jest Ghana, która zmaga się z poważnymi konsekwencjami zanieczyszczeń. Toksyczne związki zdążyły się tam przedostać do łańcucha pokarmowego. Lokalne społeczności cierpią więc nie tylko z powodu bezpośredniej ekspozycji podczas przetwarzania odpadów, ale także przez skażenie najbliższego otoczenia.
Czy można zatem poradzić coś w kwestii elektrośmieci? Jak wygląda prawidłowy ich recykling? Jakie materiały odzyskuje się najczęściej i czy wykorzystujemy cały potencjał elektrośmieci? Odpowiedzi na te pytania można znaleźć tutaj.
Źródła:
https://www.britannica.com/technology/electronic-waste
https://ec.europa.eu/environment/waste/weee/index_en.htm
https://www.dw.com/en/smart-devices-score-poor-marks-on-recycling/a-51117650
https://www.dw.com/en/5-things-you-need-to-know-about-e-waste/a-47210118